تاريخچه و تعريف دف

دَفّ، يكي از سازهاي كوبه‌اي در موسيقي ايراني است كه شامل حلقه‌اي چوبي است كه پوست نازكي بر آن كشيده‌اند و با ضربه‌هاي انگشت مي‌نوازند.

اين ساز از سازهاي ضربي ايراني شبيه به دايره ولي بزرگ‌تر از آن و با صداي بم‌تر است. چنانكه از كتاب‌هاي موسيقي و نوشته‌ها و اشعار بر مي‌آيد، در دوره اسلامي ايران، اين ساز براي پشتيباني از ساز و حفظ وزن به كار مي‌رفته و ركن اصلي مجالس عيش و طرب و محافل اهل ذوق و عرفان بوده كه قوالان هم با خواندن سرود و ترانه آن را به كار مي‌بردند. در كتاب‌هاي لغت در معني دف يا دايره مي‌نويسند: آن چنبري است از چوب كه بر روي آن پوست كشند و بر چنبر آن حلقه‌ها آويزند. در قديم براي آنكه طنين بهتري داشته باشد روي دف پوست آهو مي‌كشيدند.

چند دهه اي بيش نمي گذرد كه دف به جمع سازها در موسيقي سنتي ما پيوسته است.در آن دهه ي آغازين ( چنانكه حافظه ي ما و صوت ها و صورت هاي به جا مانده بيان مي دارند ) دف ها با پوست هاي ضخيم و كمه هاي بسيار سنگين ساخته مي شدند. چنانكه امروز همانند آن ها را در بهارستان هاي موسيقي نمي يابيد. صداي بم و طاقت فرسايي نواختن اين ساز ،سازندگان را برآن داشت كه در ساخت از كمه هاي سبك تر و پوست هاي مرغوب تر بهره برند. در اين راستا دف هاي سپيد رنگ نيز ،با طنين ثابت (و نه آن طنين كه شايسته است)، با بهايي اندك نوازندگان را به سوي خود كشانيد.