سوالات متداول درباره دف

كلمۀ دف به معناي كوبيدن است. دف سازي است كوبه اي متشكل از كمانه اي چوبي به عرض 5 تا 7 سانتي متر و به شكل دايره كه يك دهانۀ آن با پوست گوسفند پوشيده مي شود. در جدارۀ داخلي اين كمانه حلقه هايي در دسته هاي چهارتايي نصب مي گردد كه در هنگام نواختن ساز، با برخورد به پوست و به يكديگر اصواتي ويژه توليد مي كنند. اين ساز با انگشتان هر دو دست نواخته ميشود. وزن اصلي ساز روي دست چپ است ودست راست بيشتر برقرار كنندۀ تعادل ساز است.

دف در گذشته در مراسم عرفاني كاربرد داشته و امروزه هم بصورت تكي و هم براي همراهي سازهاي ديگر در گروه هاي موسيقي بسيار استفاده مي شود.
از نوازندگان معروف اين ساز مي توان از بيژن كامكار، مسعود حبيبي نام برد.
1- آيا براي آموختن دف متد نوشته شده خاصي وجود دارد؟
2- آيا نواختن دف سخت است؟
3-آيا يادگيري اين ساز براي من دير نيست؟
4- از چه موقع بايستي ساز را تهيه كنم؟
5- در حال حاضر قيمت يك دف چقدر است و من به چه نوع سازي نياز دارم؟
6- ويژگي هاي يك ساز خوب چيست؟
7- آيا آموزش دف براي كودكان نيز مناسب است؟
8- قبل يا همزمان با فراگيري دف چه درس هاي ديگري به من كمك مي كند تا نواختن اين ساز را بهتر بياموزم؟
9- چه مدت زماني طول مي كشد تا من بتوانم اين ساز را در حد قابل قبولي بنوازم؟
10- شيوه آموزش براي ساز چگونه است؟ آيا در طي دوره آموزشي ناگهان درس ها سخت مي شود؟


1- براي آموزش دف چه متد هايي وجود دارد؟
بله كتاب هاي زيادي وجود دارد. مانند: كتاب شيوه دف نوازي آقاي مسعود حبيبي،در مكتب دف نوازي آقاي عرفان به اميد حق، صد درس دف مجيد وطنيان،

2- آيا نواختن دف سخت است؟
هيچ سازي آسان يا سخت نيست و براي نواختن هر كدام بايستي روزانه تمرين كنيد. خوب نواختن هر سازي به دو عامل زمان و تمرين نياز دارد. سازهايي مانند پيانو يا سنتور از آنجا كه از قبل كوك شده اند، در ابتدا صدايي بسيار دلنشين تر دارند. اما سازي مانند ويلن كه هنرجو خود بايستي صداي مورد نظر را ايجاد كند كمي سخت تر بنظر مي رسد.

3- آيا يادگيري اين ساز براي من دير نيست؟
آموختن موسيقي در هيچ سني دير نيست. بقول معروف ماهي را هر وقت از آب بگيريد تازه است!

4- از چه موقع بايستي ساز را تهيه كنم؟
قبل از تهيه ساز حتما با مربي خود مشورت كنيد. حدودا از جلسه دوم يا سوم بهتر است كه ساز را داشته باشيد.

5- در حال حاضر قيمت يك دف چقدر است و من به چه نوع سازي نياز دارم؟
دف با پوست طبيعي از 60000 تومان و با پوست مصنوعي از 40000 تومان مي توانيد تهيه كنيد. براي خريد حتما با مربي خود مشورت كنيد و نظر او را جويا شويد. سعي كنيد از سازندگان ساز را تهيه كنيد. خريد ساز از سازنده هميشه به صرفه تر و مطمئن تر است.

6- ويژگي هاي يك ساز خوب چيست؟
در مورد دف، تاب نداشتن كمانه ي ساز مهمترين مشخصه آن است.

7- آيا كودكان نيز مي توانند به فراگيري اين ساز بپردازند؟
بلي از آنجا كه دف سايز كوچك براي كودكان هم هست از سنين كم هم مي توانند به فراگيري دف بپرداند.

8- قبل يا همزمان با فراگيري دف چه درس هاي ديگري به من كمك مي كند تا نواختن اين ساز را بهتر بياموزم؟
آموختن مباني موسيقي (خصوصا وزن خواني) به يادگيري شما كمك مي كند. همينطور گوش دادن به آثار صوتي كه شامل تكنوازي يا گروه نوازي دف و دف باشد و خواندن كتاب هاي مربوط به موسيقي نيز موثر است.

9- چه مدت زماني طول مي كشد تا من بتوانم اين ساز را در حد قابل قبولي بنوازم؟
دوره مقدماتي حدودا هفت ماه طول مي كشد. البته اين زمان بسته به زمان تمرين هر هنرجو متفاوت است. براي دوره متوسطه تا عالي حدود يكسال و نيم تا دوسال در نظر بگيريد.

10- شيوه آموزش دف براي ساز چگونه است؟ آيا در طي دوره آموزشي ناگهان درس ها سخت مي شود؟
شيوه آموزشي براي همه سازها به تدريج و از آسان به دشوار مي باشد. در صورت تمرين مرتب روزانه و فراگيري كامل درس ها ، درس هاي جديد بسيار ساده خواهند بود.

چه مدت زماني لازم است تا ساز دف را فرا گرفت؟

 براي پاسخ به اين پرسش نمي توان يك جواب قطعي داد.موارد زيادي از قبيل مقدار تمرين و برنامه  تمرين هنر جو ، استفاده از شيوه مناسب براي يادگيري دف ، استفاده از منابع مختلف آموزشي براي يادگيري دف و ... وجود دارد.ولي بطور كلي اگر هنرجو علاوه بر توجه كامل به توضيحات استاد دف خود و انجام تمرينات منظم و مداوم  با استفاده از منابع مختلف آموزشي اعم از كتاب  و سي دي و شنيدن و ديدن آثار دف نوازي بزرگان دف و با چاشني اراده و دقت مي تواند در مدت زمان هشت ماه تا يكسال به حد متوسطه اي از دف نوازي برسد.

-آيا بعد از يادگيري دف نوازي مي توان سازهاي كوبه اي ديگر مثل تمبك و دايره را نواخت؟

تكنيكهاي نواختن هر ساز كوبه اي مختص به همان ساز است البته نواختن هر سازي ، باعث دادن ديدي وسيعتر جهت يادگيري سازهاي هم خانواده خود مي شود و اين مساله در مورد سازهاي كوبه اي ايراني هم صدق مي كند.با يادگيري دف نوازي ، هنرجو با ريتمها ، نحوه ضربه زدن به پوست و حس ريتميك موسيقي ايراني آشنا مي شود و اين امر باعث افزايش شعور نوازندگي ديگر سازهاي كوبه اي ايراني مي شود.مسلما يادگيري سازهاي مشابه دف مثل دايره راحتتر خواهد بود تا تمبك  كه خود داراي تكنيكهاي پيچيده تري نسبت به دف نوازي مي باشد.

-آيا يادگيري ساز دف براي كودكان هم امكان پذير است؟

 بله . كودكان نيز مي توانند نواختن دف را به راحتي فرا بگيرند و حتي گاهي از بزرگسالان بهتر بنوازند! براي اثبات اين مطلب شواهدي در كردستان و كرمانشاه در بين كودكان محلي وجود دارد .در تهران نيز آموزشگاه موسيقي پارس به مديريت آقاي ناصر نظر چند سالي است كه اقدام به تشكيل گروه بزرگ دف نوازي كودكان و نوجوانان به رهبري آقاي امير مقرب صمدي كرده است و اجراهاي موفقي در تالارهاي بزرگ انجام داده است.در حال حاضر نيز آموزش دف نوازي به كودكان توسط آقايان امير مقرب صمدي و هومن توتونچيان درآموزشگاه پارس انجام مي گيرد.

-من در خارج از كشور سكونت دارم و زياد با زبان فارسي آشنايي ندارم، آيا مي توانم از مجموعه هاي مشق عشق استفاده كنم؟

 بله البته.شما مي توانيد هم از كتاب آموزش دف دفتر اول و نرم افزار آن استفاده كنيد كه به دو زبان انگليسي و ايتاليايي ترجمه شده است و هم از نرم افزار آموزش دف و كمك آموزشي هفت چشمه استفاده كنيد كه براي شما جنبه آموزش تصويري خواهد داشت. 

-آيا واقعاً يادگيري دف نوازي فقط از طريق كتاب يا سي دي امكان دارد؟

 مسلماً يادگيري كامل هيچ سازي صرفاً از طريق كتاب خوداموز ويا سيدي خودآموز امكان پذير نيست .مجموعه اي از منابع آموزشي مانند كلاس ساز ، كتاب و نت ، سي دي صوتي و تصويري ، مقالات تخصصي و... مورد نياز است تا هنرجو بتواند سازي را بياموزد.

ميزان تنوع و وجود كتاب هاي آموزشي و در درجه بالاتر، دردسترس بودن نت هاي قطعات مختلف يك ساز، بايستي بسيار جدي گرفته شود." درحال حاضر" تهيه كتب آموزشي نسبت به تهيه نت قطعات تخصصي سازها در ايران ساده تر است.مشق عشق با ارائه منابع آموزشي مختلف براي آموزش دف سعي در ارتقاء سطح آموزشي دف نوازي در بين افراد مختلف در هر سني را دارد.

-روشهاي مختلفي براي يادگيري ساز دف وجود دارند.مجموعه هاي مشق عشق با چه روشي ساز دف را آموزش مي دهد؟

روشهاي مختلفي براي آموزش دف نوازي وجود دارد.در گذشته اين ساز مانند ديگر سازهاي اصيل ايراني بصورت روش شفاهي يا همان روش سينه به سينه توسط استاد دف به شاگرد آموخته مي شد كه يادگيري دف مبتني بر مشاهده و دقت شنيدن شاگرد و تقليد سبك دف نوازي استاد دف توسط شاگرد بود.اين روش روش اصيل آموزش سازهاي ايراني مي باشد كه دانشمند و موسيقيدان بزرگ ايران ، فارابي در اين باب مطالب زيادي نگاشته است.امروزه با استفاده از نت نويسي ريتم ها ، حفظ و بسط ريتمهاي دف نوازي وسيع تر شده است كه اين امر در گروه نوازي دف نمود بيشتري دارد.مشق عشق با استفاده از نحوه آموزش دف نوازي قديم و سيستم هاي آموزشي نوين مبتني بر استفاده از ابزار مالتي مديا و امكانات صوتي و تصويري پيشرفته ، مجموعه اي از روشهاي آموزشي دف را براي آموزش دف بكار گرفته است.

-آيا امكان يادگيري كامل دف نوازي توسط مجموعه هاي دف مشق عشق وجود دارد؟

 براي جواب اين سئوال توجه شما را به مصاحبه آقاي امير مقرب صمدي (مؤلف آثار مشق عشق) با روزنامه همشهري با عنوان همراه با استاد همراه با كتاب جلب مي كنيم.

-آيا  دف نوازي ، مانند سازهاي ديگر نت موسيقي دارد؟

 بله . البته نت نويسي سازهاي ملودي مانند تار ، سنتور و يا پيانو به دليل ملوديك بودن سازها بصورت نت نويسي روي پنج خط حامل و استفاده از هفت نت اصلي دو تا سي و فواصل زيروبم بين آنها مي باشد كه براي نت نويسي سازهاي كوبه اي مانند دف ،به دليل استفاده از بخش ريتميك موسيقي ، احتياجي به اين نوع نت نويسي نمي باشد.در شيوه آموزش دف مشق عشق ، براي يادگيري اصول ريتم دف نوازي از شيوه نت نويسي روي يك خط حامل استفاده شده است و يادگيري دف نوازي را براي هنرجو ساده مي كند.

 1- براي آموزش دف چه متد هايي وجود دارد؟

بله كتاب هاي زيادي وجود دارد. مانند:

افسانه دف خانم اعظم السادات طايفه مرسل

كتاب شيوه دف نوازي آقاي مسعود حبيبي،

در مكتب دف نوازي آقاي عرفان به اميد حق،

صد درس دف مجيد وطنيان،

2- آيا نواختن دف سخت است؟

هيچ سازي آسان يا سخت نيست و براي نواختن هر كدام بايستي روزانه تمرين كنيد.

پشتكار و عشق به ساز مهمترين ركن است.

خوب نواختن هر سازي به دو عامل زمان و تمرين نياز دارد. سازهايي مانند پيانو يا سنتور از آنجا كه از قبل كوك شده اند، در ابتدا صدايي بسيار دلنشين تر دارند. اما سازي مانند ويلن كه هنرجو خود بايستي صداي مورد نظر را ايجاد كند كمي سخت تر بنظر مي رسد.

3- آيا يادگيري اين ساز براي من دير نيست؟
آموختن موسيقي در هيچ سني دير نيست. بقول معروف ماهي را هر وقت از آب بگيريد تازه است!

4- از چه موقع بايستي ساز را تهيه كنم؟
قبل از تهيه ساز حتما با مربي خود مشورت كنيد. حدودا از جلسه دوم يا سوم بهتر است كه ساز را داشته باشيد.

5- در حال حاضر قيمت يك دف چقدر است و من به چه نوع سازي نياز دارم؟
دف با پوست طبيعي از 60000 تومان و با پوست مصنوعي از 40000 تومان مي توانيد تهيه كنيد. براي خريد حتما با مربي خود مشورت كنيد و نظر او را جويا شويد. سعي كنيد از سازندگان،ساز را تهيه كنيد. خريد ساز از سازنده هميشه به صرفه تر و مطمئن تر است.

6- ويژگي هاي يك ساز خوب چيست؟
در مورد دف، تاب نداشتن كمانه ي ساز مهمترين مشخصه آن است.

7- آيا كودكان نيز مي توانند به فراگيري اين ساز بپردازند؟
بلي از آنجا كه دف سايز كوچك براي كودكان هم هست از سنين كم هم مي توانند به فراگيري دف بپرداند.

8- قبل يا همزمان با فراگيري دف چه درس هاي ديگري به من كمك مي كند تا نواختن اين ساز را بهتر بياموزم؟
آموختن مباني موسيقي (خصوصا وزن خواني) به يادگيري شما كمك مي كند. همينطور گوش دادن به آثار صوتي كه شامل تكنوازي يا گروه نوازي دف باشد و خواندن كتاب هاي مربوط به موسيقي نيز موثر است.

9- چه مدت زماني طول مي كشد تا من بتوانم اين ساز را در حد قابل قبولي بنوازم؟
دوره مقدماتي حدودا هفت ماه طول مي كشد. البته اين زمان بسته به زمان تمرين هر هنرجو متفاوت است. براي دوره متوسطه تا عالي حدود يكسال و نيم تا دوسال در نظر بگيريد.

10- شيوه آموزش براي ساز چگونه است؟ آيا در طي دوره آموزشي ناگهان درس ها سخت مي شود؟
شيوه آموزشي براي همه سازها به تدريج و از آسان به دشوار مي باشد. در صورت تمرين مرتب روزانه و فراگيري كامل درس ها ، درس هاي جديد بسيار ساده خواهند بود.
11-كلاس هاي دف بايستي چند جلسه در هفته باشند و مدت زمان هر جلسه چقدر است؟

معمولاً كلاس هاي موسيقي هفته اي يكبار برگزار مي شود ولي تايم آن بسته به تشخيص مدرس تعيين مي گردد. به نظر من نيم ساعت، زمان مناسبي است. نكته اي را ياد آور مي شوم! تمرين در فاصله ي بين كلاس ها ، مهمترين  عامل پيشرفت شما خواهد بود.

12-آيا فيزيك بدني در دف نوازي تاثير بسزايي دارد؟

براي دف نوازي فيزيك بدني اهميت چنداني ندارد. قطعاً با توجه به تحرك بالاي نوازنده دف ، افرادي كه اندام متناسبي دارند ، راحت تر از سايرين مي توانند اين ساز را بنوازند. البته نه به اين معنا كه افراد لاغر يا چاق از نوازندگي عاجز باشند. در موارد بسيار نوازندگان توانايي را ديده ام كه اندام متناسبي نداشته اند.

به قول يكي از دوستانم همان طور كه صداي انسان ها با هم متفاوت است ، صداي سازها هم باهم متفاوت است. اين كه صداي دف شما با صداي دفي كه صدايش را در يك آهنگ شنيده ايد، متفاوت باشد ، امري طبيعي است. ممكن است صداي زير يا بم داشته باشد.

انتظار نداريم كه هنرجويان در ابتداي كار بتوانند دف را به طور مطلوب بنوازند. مدتي كه تمرين كنيد از ساز شما هم صداي واقعي دف شنيده خواهد شد. در ضمن نگران صداي غير قابل كنترل حلقه ها هم نباشيد. آن هم با تمرين در كنترل شما قرار خواهد گرفت.