نكات بسيار مهم قبل از خريد اينترنتي انواع دف (پوستي و حبيبي و …)

در ادامه آموزش هاي كاربردي دف، در اين مقاله سعي مي كنيم به صورتي كامل و در عين حال خلاصه، يك راهنماي خريد از مهم ترين نكات مربوط به خريد اينترنتي انواع دف را به شما دف نوازان عزيز ارائه كنيم.

۱- كليات

همانگونه كه در اكثر راهنماهاي خريد سازهاي مختلف موسيقي هم به شما مي گويند، دف خوب هيچ ارتباطي به مارك آن و سازنده ندارد. يك روش براي خريد دف خوب اين است كه فاكتورهاي آن را مسلط بوده، يا اينكه به فروشنده اعتماد داشته باشيد. يك نكته مهم اين است كه خريد دف را به استاد خود نسپاريد و يا به فروشگاهي كه استادتان مي گويد برويد و بگوييد از طرف فلاني آمده ام نرويد (واقعا اين كار را نكنيد!) مگر اينكه ۱۰۰ درصد به استاد خود اطمينان داشته باشيد يا اينكه استاد شما توان جسمي و سليقه شما را كاملا بداند. در اين مقاله راهنماي كاملي در اين مورد تهيه كرده ايم.

حتما بخوانيد: آموزش ضربات ابتدايي و اصلي دف با ويديو

۲- معرفي اجزاي دف

قبل از خريد يك دف خوب بايد اجزاي آن را بشناسيد، زيرا اگر به فروشنده اعتماد نداشته باشيد بايد اجزاي اصلي كه در ادامه مقاله توضيح داده مي شوند را موقع خريد تست كنيد.

≡ قاب (كلاف اصلي يا كمانه): قاب يا همان كلاف اصلي يا كمانه، چوبي است كه اجزاي دف را بهم متصل مي كند. عرض آن ۵ الي ۶٫۵ سانتي متر با دايره‌اي به قطر ۵۰ الي ۵۵ سانتي‌ متر كه كم تر به اندازه‌ هاي كوچك تر يا بزرگ تر ديده مي‌شود. ضخامت چوب از طرف پوست، به ۲ الي ۳ ميليمتر و از طرف پشت به ۱٫۵ سانتي‌ متر مي‌ رسد. كمان ها به دو گونه ساخته مي شوند، كمان يك كمه و كمان دو كمه:

كمان يك كمه: از چوبي با قطر ۱٫۵ سانتي‌ متر تهيه مي‌گردد. دو سر چوب را طوري به يك ديگر متصل مي‌كنند كه به شكل دايره شود. اين نوع كمانه، كم‌ تر بر اثر فشار پوست كج مي‌شود و از نظر وزن، نسبت به نوع ديگر، سبك‌ تر است.

كمان دو كمه: از دو چوب با قطري در حدود نيم سانتي‌ متر كه روي هم پرس شده‌اند ساخته مي‌شود. اين نوع كمانه سنگين تر از كمان ديگري است اما در برابر فشار پوست، مقاوم تر است.

≡ پوست: پوست دف كه بر كيفيت صدا، قيمت و پايداري دف تاثير مستقيم دارد به دو نوع طبيعي و مصنوعي (طلقي) ساخته مي شود. قطعا پوست طبيعي قيمت بالاتر و صداي بهتري دارد و قيمت آن بالاتر است. در عين حال پوست مصنوعي مقاوم تر است ولي كيفيت صداي پايين تري هم دارد.

≡ گل ميخ ها: به منظور مهار كردن و نگاه داشتن پوست روي كمانه در قسمت پشت، روي ضخامت ۵/۱ سانتي‌متري، كمانه پوست را به وسيلهٔ ميخ‌هاي سر تخت مهار مي‌كنند.

≡ زنجير (حلقه): زنجير در تعيين صداهاي مكمل هنگام دف نوازي تاثير دارد. در جدار داخل كمانه، ميخ‌ هاي قلاب مانندي تعبيه مي‌گردد كه روي آن ها حلقه‌ هاي فلزي ۳تايي يا ۴تايي و با فاصله ۳ سانتي‌ متر از پوست و ۱ سانتي‌ متر از دسته پهلويي نصب مي‌گردند. اين حلقه‌ ها را با نام ديگري چون جلاجل نيز مي‌شناسند.

≡ شستي (شصتي): روي قسمت پشت چوب، يك فرو رفتگي ايجاد مي‌گردد كه محل استقرار انگشت شست مي‌باشد و آن را شستي مي نامند.

۳- قيمت

قيمت دف بستگي به موضوعات مختلفي دارد. بطور كلي همانگونه كه در نمونه تصوير زير ميبينيد، قيمت دف هاي مبتدي از ۸۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان مي باشد و دف هاي متوسط تا حرفه اي با مارك هاي مختلف تا ۲ ميليون تومان قيمت دارند:

عمده قيمت به پوست و كلاف اصلي بر مي گردد كه اين موضوع صرفا توسط خود سازنده تعيين مي شود. يك دف پوست طبيعي قطعا قيمت بالاتري نسبت به دف طلقي دارد. همچنين كيفيت كمانه و دقت در ساخت و تقارن آن تاثير مستقيم بر قيمت دارد زيرا اين موضوع كيفيت صداي دف را تعيين مي كند.

۴- مشخصات ظاهري

بيشتر مشخصات ظاهري يك دف خوب به كيفيت ساخت و نبود ضايعاتي مثل چسب و يا اتصالات بين پوست و گل ميخ بر مي گردد نه زيبايي ظاهري و سطحي يا تزئينات! اين موضوع سبب ثابت ماندن صداي دف در طولاني مدت مي شود. درباره ساختار دف بايد گفت كه كلاف اصلي، بدنه‌ اي استوانه‌ شكل و كوتاه از جنس چوب است كه در يك طرف آن استوانه، پوست حيوانات يا پلاستيك كشيده‌ شده‌ است. لازم به ذكر است بهترين نوع دف، با پوست حيوانات و در فصل بهار ساخته مي‌شود. ابتدا و انتهاي قاب اصلي با برش زاويه‌ دار به هم چسبيده مي‌ شوند و ضخامت يك سمت از كلاف با تراشيدن چوب كمتر شده و پوست با سريش روي اين لبه مي‌ چسبد و با گل ميخ محكم مي‌ شود.

≡   اندازه و وزن مناسب

ميدانيد كه دف ها در سايزهاي مختلف (براي كودكان، متوسط و بزرگ) تهيه مي شوند. پس در درجه اول سايز خود را درنظر بگيريد. يك موضوع مهم درباره اندازه دف اين است كه اندازه قاب چوبي دف بزرگ (به آن طوق پهن مي گويند) باشد يا كوچك (طوق باريك). اگر دستان شما بزرگ تر است پيشنهاد مي شود براي اينكه دف در دست شما لق نزند و بازي نكند، از دف طوق پهن استفاده كنيد و برعكس.

درباره وزن دف بايد گفت كه دف هاي سنگين نوازنده را در حين نواختن طولاني مدت خسته مي كنند. البته هميشه گفته مي شود كه دف سبك كه به آن طوق باريك گفته مي شود، براي هنرجوي مبتدي با توان جسماني ضعيف تا معمولي مناسب است و قدرت نوازندگي او را بالا مي برد ولي اگر داراي جثه قوي تر باشد، پيشنهاد مي شود دف سنگين تر براي ابتداي كار بردارد تا دف در دستانش بازي نكند. اما پس از مدتي با پيشرفت نوازندگي، لازم است تا دف سبكتري تهيه شود. اگر قدرت ماليتان اجازه مي دهد، همين كار را انجام دهيد. در غير اين صورت دفي تهيه كنيد كه وزن متوسطي داشته باشد. اين وزن متوسط را متناسب با ابعاد كمه چنين مي توان در نظر گرفت: ضخامت متوسط كمه در حدود ۱۱ تا ۱۲ ميليمتر و عرض كمه ۵ تا ۵/۵ سانتي متر.

در سطوح حرفه اي، بسياري از نوازندگان دف هاي سبك را براي نوازندگي ترجيح مي دهند.اما بر اساس تجربه ام به شما توصيه مي كنم وقتي به سطوح حرفه اي رسيديد، باز هم از دف هاي با وزن متوسط استفاده كنيد. چرا كه اجراي برخي ريتم هاي مشكل با دف هاي سبك به سختي انجام مي گيرد و وزن متوسط دف، شما را در حفظ تعادل دف و اجراي هر چه بهتر اين ريتم ها ياري خواهد كرد. البته ناگفته نماند كه اجراي ريتم هاي آسان تر با دف هاي بسيار سبك قطعاً خالي از لطف نيست.

≡   پوست دف

كلاف اصلي دف، بدنه‌ اي استوانه‌ شكل و كوتاه از جنس چوب است كه در يك طرف آن استوانه، پوست حيوانات (معمولا بز) يا طلق (داراي چندين نمونه) كشيده‌ شده‌ است. لازم به ذكر است بهترين نوع دف، با پوست حيوانات و در فصل بهار ساخته مي‌شود. ابتدا و انتهاي قاب اصلي با برش زاويه‌ دار به هم چسبيده مي‌ شوند و ضخامت يك سمت از كلاف با تراشيدن چوب كمتر شده و پوست با سريش روي اين لبه مي‌ چسبد و با گل ميخ محكم مي‌ شود. به طور عمده دو نوع دف وجود دارد:

۱- دف هاي با پوست طبيعي: عموماً دف هاي پوستي صداي بهتر و قيمت بالاتري در مقايسه با دف هاي طلقي دارند. اما خريد آن را به هيچ وجه به مبتديان توصيه نمي كنم. چه بسا دف هايي كه به دليل تجربه پايين در نگهداري، گرم كردن و نواختن آسيب ديده اند. در خريد دف هاي با پوست طبيعي بايد دقت كنيد كه اگر نوازنده كنسرت هستيد، اين دف ها با تغيير آب و هوا منقبض و منبسط مي شوند و صدا تغيير مي كند، پس براي هر منطقه آب و هوايي (سرد و گرم) يك دف نياز داريد.

۲- دف هاي با پوست مصنوعي يا همان دف هاي طلقي: پوست مصنوعي ساده يا سفيد طرح خورشيدي، طرح پوست، طرح اليت و . . . جنس طلق هاي دف مشابه است و فقط ضخامت آن ها متفاوت مي باشد. مثلا براي پوست دف ساده از ورق كالك نقشه كشي استفاده مي كنند. بهترين نمونه پوست مصنوعي در بازار ساخت شركت رمو آمريكا مي باشد كه در دف هاي هاپا استفاده مي شود.

دف هاي طلقي به نسبت مقاوم ترند چرا كه نيازي به گرم كردن نداشته و محيط بر آنها بي اثر است. البته آنچه گفته شد به معناي بي كيفيت بودن دف هاي طلقي نيست (به عنوان مثال بسياري از دف هاي مارك حبيبي طلقي هستند ولي كيفيت نزديك به پوستي دارند). معمولاً دف هاي طلقي به دو رنگ سفيد و قهوه اي يافت مي شوند و طلق استفاده شده در اين دف ها همان كاغذ كالك پلاستيكي است كه معمولاً براي رسم نقشه هاي فني مورد استفاده قرار مي گيرد. اين طلق ها سطحي مات دارند. اگر طلق دف مورد نظر شما سطحي صيقلي و براق داشت، از خريد آن صرف نظر كنيد. به اين جهت كه طلق مذكور چيزي شبيه به طلق طبل هايي است كه در ايام محرم استفاده مي شود و براي دف مناسب نيستند.

≡  شكل كلي دف

بطور كلي بايد به شكل كلي دف نگاه كنيد و هر گونه نقص و بدفرمي را سريعا تشخيص دهيد:

۱- دقت كنيد كه شكل آن دايره كامل باشد. بسياري از دف ها حالتي بيضي مانند دارند. براي تشخيص اين مطلب كافي است كه دف را از فاصله اي مناسب با دقت نگاه كنيد. سپس دف را از كنار مطابق شكل نگاه كنيد. گاهي به دليل كشش پوست روي كمه (قسمت چوبي دف) شاهد انحناي عرضي كمه هستيم كه امري نامطلوب است.

۲- حال بايستي مسطح بودن دف را در جهتي كه روي آن پوست كشيده شده ، كنترل كرد.در موارد بسيار شاهد بوده ايم كه توجهي به اين موضوع نشده است. براي كنترل كردن مي توانيد دف را از جهتي كه پوست روي آن كشيده شده ، روي يك سطح صاف (مثلاً شيشه مغازه اي كه از آن خريد مي كنيد) قرار دهيد. اگر احساس كرديد كه بين دف و سطح صاف لقي وجود دارد ، بدانيد كه لبه كمه در جهت پوست مسطح نيست. روش ديگري هم وجود دارد. دف را افقي نگه داريد به طوري كه پوست به سمت بالا باشد. حال از كنار و در راستاي افق به پوست دف نگاه كنيد و سعي كنيد راستاي نگاهتان را در امتداد سطح افقي پوست قرار دهيد. اگر مشكلي وجود داشته باشد به سادگي مشخص خواهد شد. گفتني است نا مسطحي كمتر از ۲ ميليمتر قابل چشم پوشي است. (به شكل توجه كنيد)

۳- جاي شصتي هميشه ثابت نيست و مي توانيد دف هاي مختلف را با انحناي مختلف و فرو رفته گي هاي مختلفي ببينيد ولي اگر با دست شما سازگار نبود مي توانيد فوم آن قسمت را باز كرده و بر اساس دست خود تنظيم كنيد و در نهايتا فوم روي آن را بچسبانيد. در ضمن افراد حرفه اي معمولا از طريق جاي شصتي نمي نوازنند بلكه از طرف قسمت هاي صاف طوق دف را نگه مي دارند.

۳- در برخي از دف ها ديده مي شود كه برجستگي نامطلوبي در لبه در زير پوست وجود دارد كه مبين ساخت ضعيف سازنده است.

۵- صداي دف خوب

بطور كلي بايد گفت دفي را انتخاب كنيد كه نه صداي خيلي زير داشته باشد و نه صداي خيلي بم. در صورتي كه كمانه به شكل دايره ساخته شده و از تقارن كامل برخوردار باشد و پوست از طرفين يكسان كشيده شود، ساز صداي بسيار مطلوبي خواهد داشت. اصولا صداي دف براي نوآموزان بايد تيز باشد چون بعد از مدتي كار كردن ۱۰ الا ۲۰ درصد پوست آن شل مي شود و در آن هنگام به صداي مورد نظر مي رسد و در صورتي كه اگر در زمان خريد آينده نگر نباشند و صدايي را خريداري كنند كه دقيقا مد نظر داريد پس منتظر پشيماني در آينده باشيد چون پس از مدتي صداي دف شروع به تغيير كند آن هنگام صداي آن دف بسيار بم شده و به اصطلاح صداي دبه مي دهد.

درباره صدا بايد گفت كه نوع نواختن دف هم مهم است: اگر شما به صورت آرام و يا فقط با نوك انگشتان ساز مي نوازيد، به احتمال خيلي زياد صداي ساز هيچ تغييري نخواهد كرد در نتيجه بايد صداي مورد نظر خود را خريداري كنيد نه يك مقدار تيز تر و در صورتي كه نوازنده به صورت شلاقي وار دف نوازي مي كند مي توان دف با صداي تيزتر خريداري كرد. معمولا گفته مي شود كه دف هاي ماهور صداي تيزتري دارند، ناژوان بم تر است و حبيبي ها معمولا استاندارد مي باشند.

يك نكته ديگر درباره صدا اين است كه هرچه تعداد و وزن زنجيرهاي دف بيشتر باشد، صلابت صدا (قدرت) در آنها افزايش مي يابد و مانند دف هاي درويشي صدايي محكم خواهد داشت.

۶- مارك هاي دف

برخلاف ساير سازها، مارك دف مي تواند در كيفيت آن و انتخاب تاثير داشته باشد. هر چند بايد گفت كه سازندگان جديدي هستند كه دف هاي باكيفيت عالي مي سازند و نمي توان خيلي بر روي مهر دف تاكيد كرد. دف هاي پژمان حدادي و مسعود حبيبي كه مدت زيادي است به بازار آمده و ويژگي شان اين است كه طلقي هستند و صدايي نزديك به دف هاي پوستي دارند. بين اين دو، دف حبيبي و ماهور از ديدگاه ما مناسب تر است. طبق توصيه استاد محمدرضا منتظري و رضا مجتهدي فر، مارك هاي زير به ترتيب و بطور كلي پيشنهاد مي شود:

≡  افراد مبتدي

۱- مارك حبيبي (به ترتيب اولويت): اليت، سفيد و خورشيدي

۲- مارك ماهور (به ترتيب اولويت): اليت، طرح پوست و خورشيدي

۳- مارك نغمه (به ترتيب اولويت): خورشيدي و سفيد

پس براي افراد مبتدي، باكيفيت ترين مارك هاي حال حاضر به دليل جنس مناسب و صداي نرمال، اليت حبيبي و اليت ماهور در اولويت خريد هستند.

≡  افراد متوسط

به ترتيب اولويت:

۱- دف پوستي محمد فواد

۲- دف حبيبي سفيد طلقي

۳- دف پوستي پادوك

≡  افراد حرفه اي

قطعا براي افراد حرفه اي دف هاي پوستي با بهترين كيفيت (ماهور و حبيبي) توصيه مي شوند. به ترتيب اولويت:

۱- دف پوستي پادوك

۲- دف پوستي حيدر محمدي

۳- دف ناژوان

هر چند مجددا عرض مي كنيم در ميان همين مارك هاي معروف، دف هاي بي كيفيت اخيرا افزايش يافته است و مارك هاي گمنامي هم هستند كه دف هاي فوق العاده باكيفيت توليد مي كنند. توصيه مي شود با توجه به فاكتورهاي گفته شده در اين مقاله نسبت به خريد اقدام كنيد و مارك را در درجه سوم و چهارم اهميت قرار دهيد.

۷- نظرات كاربران حرفه اي در فضاي مجازي

≡   مهدي زنگنه  چند سالي در زمينه دف نوازي فعاليت دارد در مورد خريد اين ساز معتقد است:

“۱- اول از همه اگر مبتدي هستيد به سراغ دف هاي پوستي نرويد و براي شروع با يك دف تلقي خوب و سبك كار را شروع كنيد چرا كه دف هاي پوستي از حساسيت بيشتري برخوردارند و نگهداري آنها نيز دشوارتر است.

۲-در قسمت بعدي براي خريد ساز بهتر است دفي را انتخاب نماييد كه پوست يا تلق آن خيلي سفت يا خيلي شل نباشد زيرا پوست هاي بسيار سفت حساس ترند و پوست خيلي شل هم صداي افتاده اي دارد.

۳-قسمت چوبي دف كه همان طوقه دف است بايد صاف بوده و انحناي زيادي نداشته باشد و به اصطلاح كج نباشد.

۴-همچنين قسمتي از ساز كه بين انگشتان قرار مي گيرد بايد كه خيلي سفت نباشد تا بر اثر تمرين ، پوست دست را نخراشد”

۸- نكات متفرقه

به ساير نكات متفرقه از ديد استاد ميلاد حيدري توجه كنيد:

• مهر روي هر ساز نشانگر معتبر بودن و مشخص بودن سازنده دف است و البته بر قيمت و اعتبار ساز افزوده مي شود ولي لزوما هر ساز مهرداري معتبر نيست بلكه كيفيت و صداي ساز مهم است كه اين مطلب به كمك نوازندگان با تجربه تر قابل تشخيص است.
• در بازار دف هايي وجود دارند كه به آنها دف هاي چهل تكه گفته مي شود. در واقع كمه آنها از تعداد زيادي قطعات چوبي كوچك تشكيل شده و بسيار زيبا هستند. اين دف ها را به هيچ وجه نخريد. صداي نامطلوب و وزن زياد از ويژگي هاي اين دف هاست.
• در صورتي كه يك دف پوستي در آب و هواي گرم قرار بگيرد و دماي پوست آن از حد معمول عبور كند، موجب فشار زياد در طوق دف مي شود و يا پوست دف پاره مي شود و يا طوق دف تاب بر مي دارد و اگر در آب و هواي سرد و يا رطوبت دار قرار بگيرد پوست آن ول كرده و به اصطلاح صداي دبه مانند مي دهد.
• دف‌هاي استاد حبيبي در مدل‌هاي سفيد، خورشيدي، اليت، مشكي و ويژه طراحي و ساخته ‌شده‌اند كه هر كدام به‌ترتيب در رده‌هاي پايين تا بالا جاي مي‌گيرند. در ساخت اين سازها سعي شده است صدا و لحن يك دف پوستي سنتي به دقيق‌ترين حالت بازسازي شود.
• دف هايي وجود دارند به نام دف هاي كوكي كه داراي دو طوق مي باشند كه با هم يك مقدار فاصله داشته كه به وسيله پيچ ها فاصله اين دو طوق كم و يا زياد شده كه باعث تغيير در كوك دف مي شوند در حال حاضر مارك هاي هاپا و پادوك روي اين نمونه دف ها كار مي كنند كه به دليل معايب مختلف توصيه نمي شوند.

حتما بخوانيد: دانلود رايگان ۸ تا از بهترين آهنگ هاي دف نوازي شاد بيژن كامكار

اگر سوالي در زمينه خريد دف يا نظري داريد كه در مقاله جا افتاده است در بخش نظرات با ما در ميان بگذاريد.

منبع